Tekst av Ådne Dyrnesli, redaksjonen
– Den klassiske kunsten spelar på prinsipp som symmetri, harmoni og likevekt, svarar Ingrid Wisløff Aars, kurator formidling ved Nasjonalmuseet.
For anledninga står ho i Nasjonalmuseet, omgitt av kvite statuer av nakne kroppar som skildrar scener og historiar frå gresk mytologi og bibelhistoria. Typiske motiv i den klassiske kunsten.
Klassisk kunst: Tidlaus i form og uttrykk. Hever seg over det generelle, og strekkjer seg mot det idealiserte.
Figurativ kunst: Du ser og forstår kva kunsten førestiller.
Klassisk figurativ kunst: Ikkje nok at kunsten liknar, den skal også idealiserast og strekkja seg mot det allmenngyldige og tidlause.
Moderne kunst: Eit samleomgrep for ei rekke nye og eksperimentelle retningar i kunsten. Ein søken mot det nye.
Abstrakt kunst: Kunst der du ikkje ser kva det er. Fokus på form, linjer og farge.
Moderne figurativ kunst: Abstrakt kunst som arbeider etter klassiske ideal.
Det klassiske kjem i bylgjer
Ingrid Wisløff Aars understrekar at det her er vesten si kunsthistorie vi pratar om.
Dei siste to tusen åra, sidan antikken, har det klassiske gått i bylgjer i vesten.
Ein går vekk frå det klassiske i mellomalderen, før ein finn tilbake til dei klassiske ideala i renessansen tusen år etter antikken.
– I renessansen har du kunstnarar som Leonardo da Vinci som er interessert i matematiske prinsipp og i anatomien til menneskekroppen, fortel Wisløff Aars.
Etter dette er det mange ulike periodar, som utviklar seg ulikt i ulike land. Periodane flyt litt inn i kvarandre, men det klassiske er meir eller mindre heile tida.
– Det er reaksjonar og motreaksjonar, seier Wisløff Aars. – Men så har vi ofte meir til felles enn vi liker å tru.
Modernismen sitt inntog
Ein av dei mest kjende klassiske figurative kunstnarane vi har i Noreg i dag, Odd Nerdrum (f. 1944), har modernismen som ein uttalt fiende.
I NRK-serien «Familien Nerdrum», seier dottera hans, Aftur, at familien har modernismen som felles fiende, medan sonen Bork kallar modernismen «eit virus som smittar kunstnarar verda over».
– Men kva er eigentleg denne modernismen dei kritiserer?
– Modernismen er eit samleomgrep, for ei rekke nye og eksperimentelle retningar i kunsten, som kjem frå slutten av 1800-talet og utover 1900-talet, svarar ho. – Ein ser det også i arkitektur, musikk og litteratur.
Modernismen bryt med fortida sine idéar om kva kunst skal vera, forklarar ho. Kunsten skal vera fri, og utforska form, flater, linjer og farge som noko som er uavhengig av den ytre attkjennelege verkelegheita. Det er ikkje lenger så viktig at det liknar på noko.
– Det er ein søken mot det nye, det eksperimentelle og det spesifikke, fortel Wisløff Aars.
Ein går meir vekk frå det allmenngyldige og idealiserte, og blir meir opptekne av enkeltmenneskjer si oppleving av verda.